Samen met presentatoren Jolien van de Griendt en Merlijn Passier sprak zij over de rol van journalistiek in een tijd waarin het publiek kritischer is dan ooit en mediaorganisaties zoeken naar manieren om relevant te blijven. Hieronder een samenvatting van het gesprek *.
“Vertel niet alleen wat er gebeurt, maar vertel ook echt in elk verhaal waarom het dit doet.”
Wilma opent haar bijdrage met een krachtige boodschap: ze benadrukt het belang van betekenis geven aan nieuws. In haar ogen moet je in elk verhaal duidelijk maken waarom het relevant is voor de kijker of lezer. Zeker in de dagelijkse nieuwsverslaggeving — het zogenoemde eerstelijnsnieuws — is het essentieel om altijd de ‘Why it matters’-vraag mee te nemen. Juist daar is het cruciaal om betekenis te geven aan het nieuws. “Waarom moet jij weten dat dit gebeurt en laten we iets anders liggen?” is de vraag die redacties zichzelf vaker zouden moeten stellen.
Van redactie naar productteam — of juist andersom?
Tijdens het festival kwam de vraag op of een nieuwsorganisatie in de toekomst eigenlijk niet gewoon een techbedrijf is, waar toevallig ook journalisten werken. Een van de takeaways die Wilma uit het festival meeneemt, is de oproep om productteams echt onderdeel te maken van de nieuwsredactie — of, zoals sommigen suggereerden, misschien zelfs andersom. “Je hebt journalisten die de inhoud maken en je hebt andere mensen die het product maken. Maar als je dat veel meer nog samensmelt en gewoon zegt, dit is het team dat de taak van de NOS uitvoert of de taak van welk ander medium dan ook. Wat zou er dan gebeuren?” vraagt ze zich hardop af.
De gedachte om journalisten en productteams te laten samensmelten prikkelt, omdat het organisaties uitdaagt om anders na te denken over traditionele rolverdelingen. In plaats van te denken in gescheiden rollen en afdelingen, stelt dit voor om één gezamenlijk team verantwoordelijk te maken voor de journalistieke taak. Dat kan zorgen voor meer samenwerking en beter begrip tussen inhoud en product.
In dialoog zijn met het publiek en transparantie belangrijker dan ooit
Een terugkerend thema op het festival en in het gesprek met Wilma is het belang voor journalisten om in dialoog te zijn met het publiek. Er werd benadrukt hoeveel je als journalist kunt halen uit die interactie — ook om zicht te krijgen op wat er speelt in de omgeving van het publiek. “De gedachte leeft dat er veel meer behoefte is vanuit het publiek om met journalisten te praten.”
Wilma merkt dat die behoefte ook dagelijks voelbaar is bij de NOS. Via e-mails en DM’s komt er een constante stroom aan reacties binnen. “Dat zijn wel heel vaak vragen over hoe we werken. Of klachten over wat we hebben gebracht. Maar soms ook hele goede opmerkingen of vragen.” De takeaway: er is een groeiende behoefte van het publiek om contact te hebben met de journalistiek.
Hoe bereik je iedereen zonder zoutloze journalistiek te maken?
In de podcast wordt besproken hoe lastig het is om met één nieuwsmerk het hele Nederlandse publiek aan te spreken. De taak van de NOS is helder: “Wij zijn op aarde om heel Nederland te bereiken, dus heel Nederland van nieuws en betrouwbaar nieuws te voorzien.” Maar, benadrukt Haan: “Daaruit volgt niet dat in ieder onderwerp iedereen zich maar moet herkennen, dat zou ook heel erg vervelende journalistiek worden.”
Goede journalistiek draait volgens haar om herkenning én verbreding: “Ik denk dat de bedoeling is dat je met enige regelmaat jezelf herkent in het NOS-nieuws, maar dat je ook af en toe iets ziet van buiten je eigen bubbel en van een andere wereld en van andermans perspectief.”
In de podcast wordt gesuggereerd dat het Why It Matters-principe voor iedereen iets anders kan betekenen, en dat je daarom misschien zou moeten zoeken naar een overkoepelende reden waarom elk onderwerp voor iedereen relevant is. Wilma is daar duidelijk over: dat moet je juist níét doen, want dan krijg je “een soort zoutloos journaal waar alles een beetje middle of the road is.”
Om verschillende doelgroepen te bereiken zonder die inhoudelijke scherpte te verliezen, zet de NOS in op gerichte formats zoals NOS Stories en het NOS Journaal in makkelijke taal.
Persvrijheid is geen vanzelfsprekendheid
Tot slot komt de kwetsbare staat van persvrijheid wereldwijd ter sprake. Tijdens het festival werd duidelijk dat de journalistiek in veel delen van de wereld onder vuur ligt. Ook in Nederland is het belangrijk om alert te blijven. “We hebben een heleboel te beschermen,” aldus Haan. Niet omdat het hier al misgaat, maar juist omdat het goed gaat — en dat moet zo blijven.
Het vraagt om alertheid en solidariteit: actief reageren wanneer journalistieke ruimte wordt beperkt en collega’s ondersteunen waar nodig. De boodschap die blijft hangen: blijf opletten, blijf kritisch, en blijf elkaar ondersteunen — zo kunnen we vasthouden wat soms vanzelfsprekend lijkt.
Benieuwd naar het hele gesprek met Wilma Haan? Klik hieronder om aflevering 2 van de Three Takeaways — Perugia Special te beluisteren.
Liever onderweg luisteren? Abonneer je op de podcast via je favoriete platform en mis geen enkele aflevering!
Beluister meer afleveringen van de serie ‘Three Takeaways – Perugia Special’
* Dit artikel kwam tot stand met de hulp van AI.
