Society 5.0 Festival is een initiatief van het Centre of Expertise Creative Innovation (CoE CI); een impact. Het festival is ‘It’s a collective space to explore the fusion of digital and physical worlds, spark new ideas, and co-create visions of a more inclusive, sustainable, and human-centred future.’
Op 16 oktober bezocht Vivian Opsteegh (directeur MCNL) het festival. Een aantal highlights van de dag:
Ulrike Quade Company liet in een indrukwekkende performance zien hoe technologie zelfs na de dood doorwerkt. Met grief bots werd de vraag gesteld: will we live forever, and do we even want to?
Georgina Voss liet in Shadowboxing the Grid zien hoe technologie zich nestelt in het alledaagse. Technologie is nooit neutraal. Zelfs een achteloos A4’tje met “niet drinken” bij een fontein blijkt de uitkomst van een systeem, een proces. Het zet je aan het denken: Wat is eraan voorafgegaan dat iemand bedacht dat zo’n A4’tje nodig is? Zulke signalen maken duidelijk dat technologie en regels altijd sporen nalaten in ons publieke domein.
De sessie over digital humans, onder leiding van Esther Hammelburg met Joris Cornielje, John Meulemans en Maartje Sol-van Beuningen, maakte duidelijk dat dit fenomeen twee kanten heeft: soms levert het échte waarde, soms blijft het een gimmick. Het voorbeeld dat mij het meest raakte was de digitale Bart de Graaff, zorgvuldig tot leven gebracht met toestemming en hulp van zijn familie. Ontroerend om hem te horen reflecteren op uitspraken van jaren geleden. Maar tegelijk de vraag: hoe ziet deze Bart er over vijf jaar uit als zelfstandig door ontwikkelt? En is dat dan nog steeds de Bart die zijn familie herkent? We zullen het nooit te weten komen want het is bij een kortstondig project gebleven.
Bij de hackathon van VPRO Medialab lieten studententeams, onder leiding van Abel Enklaar, zien hoe we jongeren kunnen betrekken bij nieuws en cultuur. Opvallend was hun afkeer van algoritmes die bepalen wat je ziet, en hun creatieve alternatieven om verdieping en ontdekking te stimuleren.
Zelf mocht ik ook een workshop hosten. Samen met Barbara Devilee (HvA), Andrea Bijen en 20 professionals, studenten, lectoren en docenten verkenden we in de Future Media Scenario workshop hoe de Nederlandse mediasector haar sterke punten kan inzetten tegenover de uitdagingen van nu. Van transparantie en mediawijsheid tot Europese samenwerking en een ‘4E’-manifesto voor verantwoord AI-gebruik. Deze input nemen we mee in de ontwikkeling van de innovatie-roadmap voor de Nederlandse mediasector, die we in januari 2026 presenteren.
Vier inzichten die ik meeneem:
- Blijf waarde centraal stellen– Technologie is pas relevant als er maatschappelijke of economische impact is. Zonder business case of duidelijke meerwaarde blijft het een gimmick.
- Maak systemen zichtbaar– Achter simpele signalen en processen gaan keuzes en verdienmodellen schuil. Door die bloot te leggen, kunnen we bewuster sturen op de uitkomst.
- Experimenteer zorgvuldig met AI en digital humans– Experimenteren is nodig, maar altijd met de vraag of het duurzame waarde oplevert. Anders gaat energie verloren aan hype.
- Betrek jongeren structureel– Hun kijk op media en algoritmes wijkt af van de gevestigde orde. Hun perspectief is niet alleen inspirerend, maar essentieel om relevante producten en diensten voor de toekomst te ontwikkelen.
Het Society 5.0 Festival brengt dromers, denkers en doeners bij elkaar. Van student tot docent en van onderzoeker tot C-level. Met een programma dat inspireert en sessies die je aan het werk zetten. Een mix die zorgde voor veel energie en inzichten – iets wat je niet op elk evenement tegenkomt. Veel kudo’s voor Esther Hammelburg (Festivaldirecteur), Kitty Leering (programmeur) en het team achter het festival. Tot volgend jaar.
